İslam — (ərəb. الإسلام, əl-'islām) monoteist- təkallahlı səmavi bir dindir. "İslam" adı, s-l-m (سلم) kökündən törənmişdir. Bu kökün ümumi olaraq qəbul edilən iki anlamı vardır:
Şimaldan - Baş Qafqaz dağları, qərbdən - Göyçə gölü hövzəsi də daxil olmaqla Alagöz dağ silsiləsi və Şərqi Anadolu, şərqdən - Xəzər dənizi, cənubdan isə...
Dahi Nizaminin vətəni, qədim mədəniyyət abidəsi - Gəncə şəhəri Kiçik Qafqazın şimal-şərq tərəfində, Gəncə-Qazax düzündə, Gəncə çayın hər iki sahilində yerləşir.
"Əhli-beyt" sözü lüğətdə "ev əhli" mə`nası verməsinə baxmayaraq, istilahi mə`nada İslam Peyğəmbərinin ailəsi, övladları məfhumunu daşıyır və yalnız xüsusi şəxslərə aid edilir.
Saytımızın bütün resurslarından rahat şəkildə istifadə etmək üçün aşağıdakı Brauzerlərdən istifadə etmək məsləhət görülür. Tövsiyyə olunun Brauzerlər aşağıdakılardır:
Hicri təqvmi ilə 10-c il, zi-hiccə ayının 18-ci günü, Həccətül-vidadan qayıdarkən qədir-xum hadisəsi həyata keçdi. Yüz iriymi min nəfərdən ibarət hacıların karvanın "Qədir-xum” məntəqəsində duruduğu üç gün ərzində Peyğəmbər (s), özünün ən uca xütbəsində Əli ibn Əbi Talibi (ə) və ondan sonra gələcək on bir imamın adlarını sayıb onların qiyamətədək imam olacaqlarını sayıb, orada olan cəmiyyətdən beyət aldı.
Ali-Məhəmmədin (s) böyük bayarmı
Qədir-xum bayramı, Ali-Məhəmmədin (s) bayramı hesab olunur. Ona görə ki, o bayram çox əhəmiyyətli və böyük bir hadisədir. Məhz o zaman ilahi bir əmrlə, birbaşa həzrət Əli ibn Əbu Talibin vəsayəti (vəciliyi) ümumi şəkildə elan olnudu. (Tovzihil-məqasid, s. 37- Misbahi- Kəf`əmi, c. 2, s. 601- Mənaqibi Ali- Əbi Talib (ə): c. 3, s. 37- Misbahül-mütəhəccid,s. 754- Biharül-ənvar: c.35, s. 150) O gün, mübarək səmavi bir bayramdır.
O gün Allah-taala,
həzrət İbrahimi (ə) oddan xilas etdi,
həzrət Adəmin tövbəsini qəbul etdi,
həzrət Musanı sehrbazlara qalib etdi,
həzrət Musa, Şəm`unül-Səfanı öz canişini təyin etdi, (Məsarüş-şiə: s. 22 – Feyzül-üllam: s.125)
Həzrət Süleyman (ə), Asəf ibn Bərxiyanı öz canşini təyin edib öz rəiyyətini buna şahit tutdu.(Məsarüş-şiə: s. 22 – Feyzül-üllam: s.125)
Peyğəmbərin (s) əshab arasnda qardaşlıq əhdinin bağladığı gündü. (Misbahül-Kəf`əmi: c. s. 125 – Təqvimül-mühsinəyn: s. 14 – Təqvimül-əimmə (ə): s. 14.)
O gün, peyğəmbərlər öz canişinlərini
... ƏTRAFLI »
Hicri təqvimi ilə bu gün, Osman ibn Əffanın evi müsəlmanlar tərəfindən mühasirəyə alındıqdan sonra 80-81 yaşında ikən misirli bir kişi tərəfindən qəltə yetirildi. (Tarixi-xüləfa: s. 162 - Məsarüş-şiə: s.21)
Onu öldürdükdən sonra evindən çölə çıxarıb Mədinənin zibbiklilərindən birinə atdılar.
Mühacir və ənsarın qorxusundan heç kim onu dəfn etmirdi. Nəhayət üç gündən sonra hiylə vasitəsilə Mədinədə yəhudilərin "Hoş Kukəb” adlı məqbərəsinə apardılar. Müaviyə, xəlifəlik dövründə o qəbristanlıqla Bəqi arasında olan evləri yıxdı və onu müsəlmanların qəbristanlığına birləşdirdi. (Məsarüş-şiə: s. 21-22 – Feyzül-ülam: s. 125)
Osman, Ömər ibn Xəttabdan sonra onun yerinə oturdu. Ömər, həyatda olduğu dövrdə dəfələrlə demişdi ki, məndən sonra xəlifə, Osmandır. (Tarixi-Dəməşq: c. 39, s. 188)
Üzdə isə məsələni şuraya tapşırsa da onu elə bir şəkildə öncədən proqnozlaşdırdı ki, nəticə etibarilə Osman xəlifə olsun.
Osmanın bidətləri
Osman, özünün hökumətdə olduğu dövrdə aşağıda sayılan böyük mənfi işləri gördü: 1. Daş, kərpic, səruc, qiymətli və xoşiyli hind ağaclarından istifadə etməklə gözəl və geniş mənzillər tikdi. Çoxlu yer və çeşmələrə sahib çıxdı və öz evində çoxlu mal topladı. O, öləndə onun xəzinəsində yüz əlli min dinar və bir milyon dirhəm olduğu məlum oldu. Hüneyn ətrafında dəyəri yüz min dinar olan yerlədən başqa, ondan çolxu inək, qoyun və dəvə də qalmışdı. (Mürucüz-zəhəb: c. 2, s. 341)
2. Əbdürrəhman ibn Ovf və Zübeyr ibn Əvam kimi şəxslərə o qədər mal, torpaq və bağ onlar da
... ƏTRAFLI »
Hicri təqvimi ilə 212-ci il, zi-hiccə ayının 15-ci günü İmam Hadinin (ə) viladəti günüdür. O həzrət, Mədinə yaxınlığında yerləşən Sürəyya kəndində dünyaya göz açdı. (E`lamül-vəri: c. 2, s. 109 – Feyzül-üllam: s. 121 – Biharül-ənvar: c. 50,s. 116)
Həzrətin mübarək adı Əli, şərəfli künyəsi Əbulhəsəni-salisdir. Ləqəbləri:
Nəcib, Mürtəza, Hadi, Nəqi, Alim, Fəqih, Əmin, Mütəmin, Təyyib, Əskəri və İbn Rza (Mənqibi-Ali Əbi- Talib (ə): c. 4. s. 342)
O uca şəxsin uca atası İmam Cavad (ə) qiymətli anası isə Seyyidə adın ilə tanınmiş Səmanə idi.
İmam Hadinin görünüşü haqqına yazırlar ki, o, orta boylu, sifəti qırmızı rəngə meyilli ağ, gözləri böyük, geniş qaşları sevincli və ürəkaramedən bir simaya sahib idi. Əzəmətli, vüqarlı və gözəgəlimli qaməti var idi. Beləki görünüşü hüzurunda olanları və onu görənləri təzimə çağırırdı. Ona görə də onun vəsfində belə deyiblər:
(Ruh və mənəviyyat cəhətdən) o, insanların ən pakı, ən xoş iylisi, ən dorğur danışan dilə sahib idi. Hər zaman sussaydı, heybət və əzəməti məlum olar, danışsaydı məqamı gözoxşayardı. Onun peyğəmbərlik sülaləsindən olması simasından saçıb parlyaradı. Çünki o, risalət ağacının meyvəsi, peyğəmbərilik bağının bir budağı Peyğəmbər (s) dudmaının seçilmişi idi. (Əyanüş-şiə: c. 2,s. 37)
İmam Hadinin (ə) həyatı abbasilərdən altı nəfər pis xəlifənin dövrünə təsadüf edirdi: Mötəsim, Vasiq, Mütəvəkkil, Müntəsir, Müstəin və Mötəz.
İmam Hadi (ə) uca atasını şəhatədindən sonra səkkiz yaşındaykən imamət məqamına çatdı. O həzrət kiçik yaşlarında ikən, fövqəladə şəkildə elm, sayıqlıq
... ƏTRAFLI »
Hicri təqvimi ilə dördüncü il, zi-hiccə ayının 14-cü günü, islamın əziz Peyğəmbəri (s) Allahın fərmaın ilə Fədəyi əzizi qızı həzrət Fatimeyi-Zəhraya (ə.s) bağışladı. (Müstədrəküs-səfinətül-bihar: c. 2. s. 216).
Fədəyin fəthi
Xeybərin fəthindən sonra, hicri təqvimi ilə 7-ci il, Peyğəmbərin (s) şəhadətindən dörd il öncə, Cəbrail nazil olub Peyğəmbər (s) və Əmirəlmöminin (ə) vasitəsi ilə Fədəyin fəth olunması göstərişini çatdırdı. O iki uca şəxs, gecənin qaranlığında lazimi silahla Fədək məntəqəsinə gəldilər. Peyğəmbərin (s) göstərişinə əsasən Əmirəlmöminin (ə) onun belində (çiyinində) durmuşdu. O həzrət qalxdı və Əmirəlmömini (ə) də özü ilə bərabər qaldırdı. İlahi möcüzə ilə Mövləl-müvəhiddin (ə) Rəsulullahın qılıncını daşıdığı halda Fədək qalasının divarından yuxarı qalxdı və divarın yuxarısında mübarək səsi ilə azan demək üçün ucaltdı.
Fədək yəhudiləri müsəlmanlar hücum etdiyini güman edib və divarlar üstündə qərar tutublar.
Qaladan qaçmaq istəyəndə gördülər ki, Peyğəmbər (s) qalanın çölündə, qapının qarşısında durub. Bir tərəfdən də Əli (ə) aşağı gəlib onlarla vuruşmağa başlay ıb onların böyüklərindən 18 nəfəri öldürdü. Qalanları təslim oldu. Sonra onların qadın və övladlarını əsir götürdülər, qənimətləri özləri ilə apardılar. Belə qərara alınmışdı ki, Fədək əhalisidən hər kəs müsəlman olsa, malının xümsünü, öz dinində qalsa, bütün malını alsınlar. Beləliklə qoşunsuz və müsəlmanların kiçicik iştirakı olmadan Fədək qalası fəth ol
... ƏTRAFLI »
Besətin 13-cü ili, zi-hiccə ayının 13-cü günü islam Peyğəmbəri (s) ilə Həccə gəlmiş Yəsrib əhalisi arasında (ikinci üqbə) ikinci əhd bağlandı. (Ruzşomare- qəməri: s. 343)
Yəsriblilər Peyğəmbərdən (s) istədilər ki, o həzrət Mədinəyə hicrət etsin. Bu əhddə onlar Peyğəmbəri (s) qorumaq məsuliyyətini öz öhdələrinə götürdülər. Əhəməyyətli və gələcək taleyi müəyyən edən bu əhd, birinici üqbədən bir qədər sonra bağlandı. Yəsriblilərdən bir sıra adamların müsəlman olması nəticəsində həyat verici islam dinini o şəhər əhalsinin çoxunun aralarında yayılmasına səbəb oldu. Əslində ikinci əhd, islamın əziz Peyğəmbərinin (s) Məkkədən Mədinəyə böyük hicrəti üçün zəminə yaratdı.
Zi-hiccənin 13-cü günün gecəsi, Məkkədə, islamın əziz Peyğəmbərin (s) möcüzəsi ilə "ay parçalandı”. Belə nəql olunub ki, Qüreyşlilər, Allah Peyğəmbərdən (s) möcüzə tələb etdilər. Həzrət, mübarək barmağı ilə Aya işarə etdi və ilahi qüdətlə Ay, iki yerə bölündü. Sonra ikiyə bölünüş ay, birləşdi. O zaman "Qiyamət çox yaxınlaşdı, Ay parçalandı” ("Qəmər” surəsi, ayə:1) şərif ayəsi nazil oldu. (Rəyahinüş-şər`iyyə: c. 2, s. 257)
Əbu Cəhl dedi: Bu sehrdir! Digər şəhərərə də adamlar göndərin, soruşun ki, onlar da ayın iki yarıya bölünməsini görüblərmi? Başqa şəhər əhalisindən də soruşanda onlar da xəbər verdilər ki, ayın yarısı Kəbənin üstünə, digər yarısı isə Əbuqeys dağına düşdü. (Həqqül-yəqin: s. 28 – Biharül-ənvar: c. 17, s. 350)
Hicri təqvimi ilə 9-cu il, zi-hiccə ayının 11-ci günü, əziz Peyğəmbər (s) "həccətül-vida”da Həfsəyə bir sirri buyurub xatırlatdı: "Əgər bu sirri bir kəsə desən, Allahın, məlaikənin və bütün camaatın lənətinə gələsən!” Həfsə, birbaşa o sirri, Aişəyə danışdı. Aişə də onu Əbu Bəkrə danışdı. Əbu Bəkr də Ömərə bu barədə xəbər verdi. Cəbrail Əmin Allah Peyğəmbərinə (s) sirrinin açılması haqqına xəbəri çatdırdı. Peyğəmbər (s) Həfsəyə təlaq verdi. Sorna bəzi şəxslərin israrı (sözü) ilə geriyə qaytardı. (Vəqayeüş-şühur: s. 299- Təfsiri Təbəri: c. 5, s. 172)
Aişə və Həfsənin şiddətli məzəmmətini göstərən "Təhrim” surəsinin ilk ayələri nazil oldu. "Əgər ikiniz də (bu hərəkətinizə görə) Allaha tövbə etsəniz (sizing üçün xeyirli olar). Çünki qəlbləriniz haqqdan azdı. Əgər onun əleyhinə bir-birinizə əlbir olsanız, (bilin ki, sizə qələbə çalmaqda) onun Mövlası (dostu, qoruyuçusu) Allah, yardım göstərənləri isə Cəbrail, əməlisaleh möminlər və bundan sonra da (bütün) mələklərdir.
(Yaxud onun dostu və yardımçıları Allah, Cəbrail, əməlisaleh möminlər və sonra da mələklər onun yardımçısıdır). Əgər o sizi boşasa, ola bilsin ki, Rəbbi sizin əvəzinizə ona sizdən daha yaxşı zövcələr -müsəlman, mömin, itaətkar, tövbəkar, ibadət edən, oruc tutan qeyri-bakirə və bakirə qadınlar versin!
("Təhrim” surəsi, ayə: 3-4)
"Təhrim” surəsində deyilən iki qadını kim olduğu barədə Ömər ibn Xəttabdan soruşanda dedi:
"Aişə və Həfsə!”. (Səhihi-Buxari: c.6, s. 195-Biharül-ənvar: c. 22, s. 232)